Po przeczytaniu tego postu będziesz wiedzieć czy jesteś osobą asertywną, bo samo pojęcie „asertywność” jest znane, każdy je słyszał. Ale różnie bywa z rozumieniem tego słowa. Wyjaśnię ci je więc oraz powiem, po czym poznać czy jesteś osobą asertywną. A jeśli okaże się że nie, to jaką postawę prezentujesz.
Definicja asertywności
Jak więc sprawdzić czy jesteś asertywny?
Najpierw musisz dobrze wiedzieć, co to w ogóle znaczy Bo wiele osób mówi, że asertywność to sztuka odmawiania. Jest tak pewnie dlatego, że to właśnie nieumiejętność odmawiania najczęściej nam doskwiera, ale asertywność to coś znacznie więcej niż tylko odmawianie.
Być asertywnym to znaczy mówić szczerze i otwarcie o swoich potrzebach, opiniach, decyzjach, ale dbając o granice zarówno swoje, jak i też drugiej osoby.
Przykład
Kamila została poproszona przez swoją szefową o zostanie w pracy o dwie godziny dłużej. Wie, że szefowa by to doceniła, ale Kamila ma inne plany. Umówiła się ze znajomymi na kawę zaraz po pracy i nie chce z tego rezygnować. Mówi więc szefowej: „Niestety nie zostanę, mam już plany na zaraz po pracy i nie chcę z nich rezygnować”.
To jest przykład najprostszej odpowiedzi asertywnej. Kamila powiedziała otwarcie o swoich zamiarach, o swojej decyzji, powiedziała to szczerze (bo nie ściemniała, że ma umierającą babcię albo że zostawiła gotującą się zupę na kuchence), obroniła swoje granice, bo nie zrezygnowała z czegoś, co było dla niej ważne, a jednocześnie nie przekroczyła granic szefowej (co by zrobiła na przykład gdyby jej zarzuciła: „Ty wiecznie prosisz w ostatniej chwili, co ty sobie myślisz!”).
Ale nie zawsze łatwo odmówić
A gdyby Kamila została jednak w pracy z obawy przed tym, że szefowa może się obrazić, zacząć gorzej ją traktować, nie uwzględnić próśb o podwyżkę?
Mogłaby powiedzieć: „Co prawda mam już plany, ale w sumie nie są takie ważne. Mogę zostać” – ta odpowiedź nie byłaby szczera i Kamila nie uszanowałaby swoich własnych granic, tak naprawdę nie wiedząc czy negatywne scenariusze odnośnie reakcji szefowej faktycznie mogłyby się sprawdzić.
A nawet jeśli tak, to co ważniejsze: dysponowanie swoim czasem według własnego uznania czy życie pod dyktando humorów szefowej? Ta postawa nie jest asertywna. Nazywamy ją postawą uległą.
Ściema się opłaca?
Zmieńmy teraz tą sytuację. Gdyby Kamila odpowiedziała: „Kurde, nie mogę, mam plany, których nie mogę przesunąć”.
Ta odpowiedź również nie jest szczera, choć Kamili udałoby się obronić swój interes. Nazywamy to postawą manipulacyjną, bo do uzasadnienia swojej decyzji Kamila użyła po prostu ściemy.
Ktoś może zadać pytanie: No dobra, ale co szefowej do tego czy nie mogę zostać czy nie chce – przecież ona i tak się nie dowie? Hmmm, pamiętaj – nie musisz być szczery, to jest twoja sprawa Ale zwróć uwagę na konsekwencje takiej postawy. Po pierwsze szefowa może spotkać zaraz Kamilę na mieście. Po drugie może wyczuć w mowie ciała Kamili czy też w głosie, że to ściema. Po trzecie jeśli Kamila się nauczy, że tylko czynnikami zewnętrznymi, niezależnymi od niej, może odmawiać, to za każdym razem będzie szukała nowej wymówki, nowej historii, a w końcu się szefowa zorientuje, że Kamila nie jest szczera i straci do niej zaufanie.
Pamiętaj, ściema to postawa manipulacyjna.
A gdy reagujesz wybuchem
W ostatnim wariancie tej sytuacji Kamila wybucha: „Nie, nie będę się dostosowywała do twoich głupich pomysłów! Jesteś niezorganizowana i ja muszę przez to cierpieć? Wybij to sobie z głowy!”.
To był przykład ostatniej już postawy, agresywnej.
Kamila nie powiedziała otwarcie, jaka jest decyzja, jakie są jej motywy postępowania, a w dodatku przekroczyła granice szefowej podnosząc nadmiernie głos, nazywając jej pomysły głupimi oraz oceniając jej propozycje jako wyraz niezorganizowania.
Sprawdź się
Teraz czas na twoje reakcje. Sprawdź według tej definicji, którą przytoczyłem i porównując z przykładami, czy zachowujesz się asertywnie w interesujących cię sytuacjach:
– możesz wziąć pod uwagę na przykład sytuacje z przełożonymi, ze współpracownikami, klientami, kontrahentami, a więc świat biznesu,
– możesz wziąć pod lupę sytuacje z partnerem, dziećmi, rodzicami, przyjaciółmi, sąsiadami, znajomymi, czyli w ten sposób przeanalizujesz sferę prywatną,
– a mogą Cię również zainteresować sytuacje w urzędzie w komunikacji miejskiej, w restauracji, czyli możesz się przejrzeć sferze publicznej.
Weź pod uwagę tyle sytuacji, ile chcesz, ile potrzebujesz i sprawdź, czy twoje decyzje, opinie, potrzeby, uczucia, krytyka były zakomunikowanie otwarcie, czy postąpiłeś w zgodzie ze sobą i czy poszanowałeś granice drugiej osoby.
Możesz się swoimi obserwacjami podzielić w komentarzu albo na grupie facebookowej Inteligencja emocjonalna – BartoszLiberski.pl.
Ratunku, brak mi asertywności!
Ok, jeszcze tylko krótko: a co jeśli się okaże że brakuje ci asertywności? Spokojnie. To, że nie we wszystkich sytuacjach reagujesz asertywnie, jest naturalne i jest ok. Nie da się być w stu procentach asertywnym. A jeśli uważasz, że masz dużo do zrobienia w tej kwestii, czytaj kolejne posty lub oglądaj nagrania na kanale LiberskiBiznesTV – będziesz trenować i rozwijać się ze mną.
Bartosz Liberski – trener biznesu. Uczy sprzedawców i menedżerów dobrego życia z ludźmi. Możesz się dzięki niemu nauczyć chociażby asertywności z wykorzystaniem inteligencji emocjonalnej.
